«Λαθρομετανάστες»

ΑΣ ΑΝΑΡΩΤΗΘΟΥΜΕ…

♦ Συχνά ακούμε είτε στην τηλεόραση είτε σε καθημερινές συζητήσεις τον όρο «λαθρομετανάστες». Πρόκειται για κάποια ουδέτερη λέξη την οποία χρησιμοποιούμε απλώς για να συνεννοούμαστε;

♦ Πώς θα νιώθαμε αν κάποιος αποκαλούσε είτε εμάς είτε αγαπημένα μας πρόσωπα ή άλλους συνανθρώπους μας «λαθραίες υπάρξεις»;

♦ Υπάρχουν λαθραίοι άνθρωποι και λαθραίες ζωές;

♦ Υπάρχουν ζωές που αξίζουν περισσότερο από κάποιες άλλες;

ΑΣ ΕΡΕΥΝΗΣΟΥΜΕ…

♦ Σύμφωνα τον Νίκο Σαραντάκο, ο όρος «λαθρομετανάστης» δεν καταγράφεται στα ελληνικά πριν από τη δεκαετία του 1990. Η λέξη ωστόσο φαίνεται ότι χρησιμοποιήθηκε ήδη από τις αρχές του 20ού αιώνα (περίπου από το 1920), όπως αποδεικνύουν δημοσιεύματα στον τύπο της εποχής, και ότι αναφερόταν στους Έλληνες που έφευγαν για τις ΗΠΑ χωρίς επίσημα χαρτιά και συχνά χωρίς εισιτήριο, κυνηγημένοι από τη φτώχεια (πηγή: Νίκος Σαραντάκος, «Η λαθρομετανάστευσις εις τον λιμένα Πειραιώς», 18.6.2009, προσβάσιμο εδώ).

♦ Σύμφωνα με την ίδια πηγή, από το 1900 μέχρι το 1917 έφυγαν περί τους 450.000 Έλληνες μετανάστες με προορισμό τις ΗΠΑ.

♦ «Λαθρομετανάστες» αποκαλούσε τους Έλληνες που πήγαιναν στην Αμερική και ο υπουργός Εργασίας των ΗΠΑ, ο οποίος μάλιστα καλούσε τις χώρες προέλευσης να λάβουν μέτρα περιορισμού της μετανάστευσης και προειδοποιούσε ότι αν δεν γινόταν κάτι τέτοιο τότε οι «λαθρομετανάστες» που εντοπίζονταν στι ΗΠΑ θα εκτοπίζονταν αναγκαστικά πίσω στην πατρίδα τους (πηγή: Δημήτρης Ψαρράς, «Ο παππούς μας ο λαθρομετανάστης», Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 6.2.2011, προσβάσιμο στο εδώ).

♦ Οι Έλληνες που μετανάστευαν μαζικά εκείνη την εποχή υπέφεραν από τον τυχοδιωκτισμό των «πρακτόρων», που είτε τους εκμεταλλεύονταν υφαρπάζοντας επί της ουσίας τις οικονομίες τους είτε τους εξαπατούσαν στέλνοντάς τους σε άλλες περιοχές από εκείνες που είχαν αρχικά συμφωνηθεί. Διάφοροι «πράκτορες» μάλιστα κατηγορήθηκαν μέχρι και για φόνο μεταναστών.

ΑΣ ΣΥΖΗΤΗΣΟΥΜΕ…

♦ Υπάρχει κάποιος πρόγονός σου ή κάποιος στο οικογενειακό σου περιβάλλον που να υπήρξε μετανάστης στην Αμερική ή αλλού;

♦ Όσα ανακαλύψαμε αναζητώντας την ιστορία της λέξης «λαθρομετανάστης» σού θυμίζουν κάτι από τις σημερινές καταστάσεις; Ποια γεγονότα της ιστορίας θεωρείς ότι επαναλαμβάνονται;

♦ Ποιοι βρίσκονται σήμερα στη θέση που βρίσκονταν οι Έλληνες στις αρχές του 20ού αιώνα; Ποια στάση αντιμετωπίζουν ερχόμενοι εδώ;

♦ Πώς πιστεύεις ότι οφείλουμε να αντιμετωπίζουμε αυτούς τους ανθρώπους και γιατί;

ΑΣ ΣΚΕΦΤΟΥΜΕ…

♦ Ο όρος «λαθρομετανάστης» ουσιαστικά χαρακτηρίζει εγκληματίες τον μετανάστη και τη μετανάστρια.

♦ Είναι εγκληματίες οι άνθρωποι που φεύγουν όπως όπως από τη χώρα τους προσπαθώντας να σώσουν τη ζωή τη δική τους και της οικογένειάς τους από τον πόλεμο ή την ανέχεια;

♦ Όταν οι άνθρωποι αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τη χώρα τους λόγω πολέμων ή οικονομικής ανέχειας, ποιος στ’ αλήθεια εγκληματεί κατά της ανθρώπινης ζωής και αξιοπρέπειας;

ΉΞΕΡΕΣ ΟΤΙ…

♦ Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ο όρος «λαθρομετανάστης» σταδιακά έπαψε να χρησιμοποιείται για Έλληνες;

♦ Αντίθετα, ο ελληνικός τύπος χρησιμοποίησε τη λέξη για τους Εβραίους επιζήσαντες του Ολοκαυτώματος που προσπαθούσαν να βρουν καταφύγιο στην Παλαιστίνη (πηγή: Ψαρράς, ό.π.).

ΑΣ ΑΝΑΛΟΓΙΣΤΟΥΜΕ…

♦ Αναρωτήθηκες ποτέ αν είναι τυχαίο που η λέξη «λαθρομετανάστης» χρησιμοποιήθηκε ανά τα χρόνια ενάντια στους κατατρεγμένους αυτής της γης;

♦ Ποιος ωφελείται από το να μας στρέφει ενάντια στους ανθρώπους που βάλλονται και έχουν ανάγκη;

♦ Ποια οφείλει να είναι η στάση ενός ενεργού πολίτη που στέκεται κοινωνικά αλληλέγγυος στους συνανθρώπους του ενώ ταυτόχρονα ελέγχει και αξιολογεί την εξουσία;

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ…

♦ Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης και Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, Δεν είναι μόνο οι αριθμοί. Εκπαιδευτικό υλικό για τη μετανάστευση και το άσυλο στην Ευρώπη, Αθήνα 2009, προσβάσιμο εδώ.